به گزارش مرکز نوآوری و ایده پردازی علوم انسانی اسلامی (مَنا) مقاله «نقد و بررسی عدالت طبیعی ساگدن از نگاه اقتصاد اسلامی» از حجتالاسلام دکتر سیدهادی عربی (دانشیار دانشگاه قم) و دکتر محمدجواد رضایی (دکترای علوم اقتصادی و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق «علیهالسلام») در دو فصلنامه علمی پژوهشی معرفت اقتصاد اسلامی (سال هفتم، شماره دوم، بهار و تابستان ۱۳۹۵) به چاپ رسیده که چکیده و اصل مقاله در ادامه می آید.
برخي اقتصاددانان و فيلسوفان معاصر از جمله ساگدن با استفاده از نظريه بازيها، به تبيين عدالت پرداختهاند. اين مقاله به تقرير ايدة ساگدن در باب ظهور و تداوم ميثاقها و تلقي تطوري وي از عدالت اقتصادي و ارزيابي انتقادي آن ميپردازد. ارزيابي انتقادي نظريه عدالت طبيعي ساگدن با استفاده از روش تحليلي -نظري و بهرهگيري از آموزههاي اسلامي صورت ميگيرد.
بنا به يافتههاي تحقيق « ظهور ميثاقها در وضعيت بيساماني به عنوان ابزار گزينش تعادل » و « تأثيرگذاري چنين ميثاقهايي بر درك افراد از عدالت » از جمله اصول ايده ساگدن است. هرچند شيوة تحليلي وي از مزيتي چون توجه به هنجارها برخوردار است، اما با مشكلاتي همچون «تحويل ناپذيري ارزشهايي چون عدالت به واقعیتها» ، « مخالفت درك شهودي و اسلامي با معيار پايداري به مثابه عنصر مقوّم وضعيت عادلانه »، «عدم كفايت تمسك به رويكردهاي انسان محورانه براي حل تعارض منافع » روبرو است.
ديدگاه ساگدن در تحليل عدالت شباهتهايي با ديدگاههاي اسلامي از جمله ديدگاه علامه طباطبايي در مورد چگونگي شكل گيري توافقهاي اجتماعي دارد. با اين وجود، انتظار تحقق عدالت براساس ميثاق هاي برخاسته از پيگيري نفع شخصي، آن گونه كه ساگدن ميگويد، امكان پذير نيست و روند شكلگيري توافق بر سر هنجار عدالت و حل اختلاف در زمينه تزاحم منافع در مرحله اجرا نيازمند بهرهمندي از شريعت است.
دیدگاهتان را بنویسید