کد خبر : 1586
تاريخ ثبت خبر : 27 نوامبر 2017
ساعت بارگزاری خبر : 4:09 ب.ظ

با ارائه آقای مجتبی پناهی:


بررسی فرمالیسم ریاضی در اقتصاد و دلالت هایی برای اقتصاد بدیل

سی‌امین نشست از سلسله نشست‌های ایده‌پردازی و نوآوری در علوم انسانی اسلامی (نشان) با حضور اساتید و دانشجویان در سالن کنفرانس گروه اقتصاد دانشگاه شیراز برگزار شد.

این نشست با همکاری نمایندگی مَنا و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شیراز مورخ۲/ ۹/ ۹۶ از ساعت ۸ـ۹ صبح برگزار گردید.

    در ابتدای جلسه جناب آقای مجتبی پناهی (دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی دانشگاه شیراز) به عنوان ایده‌پرداز به بیان ایده خود پرداخت و گفت: اگر بخواهيم در نهادهاي آکادميک کشورمان حوزه‌هايي از قبيل اقتصاد اسلامی يا اقتصاد بومي را گسترش دهيم ابتدا نيازمند شناخت عميق مبادي اقتصاد متعارف براي مواجهه سلبي و ايجابي با آن هستيم. يکي از مهم‌ترين اين مبادي، صوري‌گرايي و رويکرد رياضي علم اقتصاد است که نيازمند تحليل و نقادي مي‌باشد.

   فرمالیسم در اقتصاد با تکیه بر روش قیاسی‌گرایی  و آگزیوماتیک باعث پيروزي تكنيك بر محتوا در علم اقتصاد شده است. همچنین ازدیگر پیامدهای این رویکرد، حذف برخی از ویژگی های مهم زندگی اقتصادی اجتماعی همچون چارچوب نهادی، ارزیابی های دهنی، مقولات جا افتاده اجتماعی، قضاوت، کارآفرینی، خلاقیت، فرایند و تاریخ است، این مفاهیم کنار گذاشته شده اند به این خاطر که لااقل با دانش کنونی نمی توان آن را به زبان ریاضیات بیان کرد.

   ایده‌پرداز در ادامه به این نکته اشاره کرد که: در این تحقیق با تمرکز بر مشکل صوری شدن و ریاضی زدگی علم اقتصاد، به بررسی محدودیت‌هایی که علم اقتصاد به واسطه سیطره فرمالیسم و روش مبتنی بر ریاضیات با آن روبه‌رو بوده است، پرداخته می‌شود. در اين راستا در تحقیق حاضر، ابتدا به معرفي و تبيين رويکرد صور‌گرايي و انواع و دسته‌هاي مختلف آن پرداخته‌ایم و سپس جايگاه صوري‌گرايي در علم اقتصاد و نقد سيطره رويکرد صوري‌گرا در علم اقتصاد و انگيزه‌هاي گرايش به آن را مورد تبيين قرار داده‌ایم.

     در این مقاله ایده اصلی که مورد بحث قرار گرفت، و تا به حال اقتصاد دانان به آن بی‌توجه بوده‌اند این است که، ریاضیات به خودی خود در اقتصاد محل بحث نیست و دعواهایی که در این زمینه بین اقتصادانان صورت می‌گیرد آن‌ها را از موضوع مهمی در اقتصاد که معمولاً بدیهی انگاشته می‌شود و مورد غفلت است دور می‌کند، و آن موضوع مهم بحث رویکرد آگزیوماتیک علم اقتصاد است. در واقع مشکل اصلی اقتصاد نگاه آگزیوماتیکی است که در پشت ریاضیات دارد و  باعث عدم ارتباط این علم با واقعیات اقتصادی می‌شود، است.

   آقای پناهی در نهايت به نتيجه این تحقیق اشاره نمود و گفت نتیجه‌ای که از این پژوهش گرفته مي‌شود این است که چرخش پاردايمي علم اقتصاد به سمت صوري‌گرايي و رياضي‌سازي يک چرخش اشتباه بوده است که اقتصاد اسلامی بايستي از آن احتراز نمايد.

    در ادامه نشست دکتر روح الله شهنازی (عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز) به عنوان یکی از اساتید داور مهم‌ترین نظرات خود را این چنین بیان کرد:

  1. مبحث مربوط به پروژه بودن ورود ریاضیات به اقتصاد کامل‌تر شود و ایرادات مربوط به پروسه بودن و پروژه بودن ورود ریاضیات به اقتصاد پس از تکمیل قابلیت ارائه یک دلیل تکمیلی دارد.
  2. روش آکسیوم خودش مشکل دارد یا آکسیوم‌های مورد استفاده ناقص است؟
  3. قسمت مربوط به دلالت‌های روش جایگزین ناقص است و بایستی تکیل شود.

    پس از دکتر شهنازی، دکتر زهرا دهقان شبانی (عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز) به عنوان یکی دیگر از اساتید داور، گفت:

  1. بین علوم بررسی شود که علومی که انتقادی بر آن‌ها نیست از منظر ریاضیات چه روش‌شناسی و روش استدلال علمی استفاده می‌شود.
  2. روش آکسیوم مورد انتقاد قرار گرفته، راه حل جایگزین آن چیست؟
  3. با وجود اینکه انتقادهایی بر ریاضیات و عدد است چرا هنوز ریاضیات جذابیات دارد. آیا علت آن این نیست که امکان تعدیل در مدل‌ها براساس انتقادات وارده است. بخش‌هایی از مقاله (بخش موافقان ریاضیات) باید تکمیل شود.
  4. دلالت‌ها برای اقتصاد بدیل در مقاله آورده شود.

در ادامه نشست دکتر سید عقیل حسینی (مدیر نشست و نماینده منا) نیز نکاتی را جهت تکمیل مقاله بیان کرد که مهم‌ترین نظرات ایشان بدین شرح است:

  1. ضرورت دارد با تمرکز بر یک فرضیه اصلی سعی شود با تمسّک به روش علمی (در قالب علمی ـ پژوهشی) این فرضیه تأیید یا رد شود تا ایده از حالت علمی ـ ترویجی خارج شود.
  2. مسئله صدق (حقیقت) در رویکرد آگزیوماتیک چگونه حل می‌شود؟ اگر تطابق با واقعیت برای این رویکرد اهمّیت ندارد چگونه این نظریه می‌تواند توصیف کننده آن باشد؟
  3. توصیه می‌شود که با تأکید بر نگرش کانت به رویکرد ریاضی این فرضیه مورد تحلیل قرار گیرد که «ورود ریاضیات به اقتصاد و سیطره آن ناشی از رویکرد سوبژکتیو دنیای مدرن است».

    در پایان نشست، ایده‌پرداز محترم به توضیحاتی در رابطه با نقدهای اساتید داور پرداخت و مقرر گردید پیشنهادات اساتید در اصلاح و تکمیل مقاله مدّنظر قرار گیرد.

 

پاورپوینت نشان۳۰

 

 

صوت نشان۳۰

 

برچسب‌ها:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *